Trudno jest przewidzieć, jaki będzie przebieg kliniczny RZS u danego pacjenta. Mówi się, że u każdego pacjenta choroba przebiega w inny, indywidualny sposób i że ilu chorych, tyle postaci RZS. Oceniając statystycznie można przyjąć, że u 5-20 % choroba ma przebieg samo ograniczający się: po 1 rzucie choroby remisja trwa latami, a czasem jest to pierwsza i ostatnia manifestacja RZS. U kolejnych 5-20% chorych RZS przebiega z okresami remisji i zaostrzeń (przewlekłe nienadżerkowe) występujących z regularnością co kilka tygodni czy miesięcy. U 60-90% pacjentów mamy do czynienia z przetrwałym aktywnym procesem zapalnym (przewlekłe nadżerkowe). Pomimo stosowania licznych leków choroba pozostaje aktywna i prowadzi w przeciągu kilku lat do trwałego uszkodzenia stawów i inwalidztwa.
Czynniki, które przemawiają za ryzykiem długotrwałego utrzymywania się aktywnego
- procesu zapalnego to:
- obecność ponad 6 obrzękniętych stawów,
- obecność ponad 6 bolesnych stawów,
- CRP powyżej 30 mg/ L
- OB powyżej 20 mm/h i obecność czynnika reumatoidalnego
Istnieją także czynniki niekorzystnej prognozy, których obecność zarówno na początku, jak i pojawienie się w trakcie trwania choroby oznacza możliwość szybkiej progresji choroby, duże prawdopodobieństwo szybkiego zniszczenie stawów i inwalidztwa w przeciągu zaledwie kilku lat. Do niekorzystnych czynników prognostycznych zalicza się:
- Młody wiek w momencie rozpoznania,
- Wysoki poziom czynnika reumatoidalnego,
- Obecność ponad 20 stawów objętych zapaleniem,
- Guzki reumatoidalne,
- Zmiany płucne w przebiegu RZS,
- Zapalenie naczyń,
- Zespół Sjörgena,
- Zespół Felty,
- Towarzyszące zapalenie twardówki/nadtwardówki
Obecność niekorzystnych czynników prognostycznych jest wskazaniem do bardziej agresywnej formy leczenia i w sytuacji dostępności leków biologicznych może być wskazaniem do wczesnego ich zastosowania.